Koninklijk Poppentheater Toone

Het Koninklijk Theater Toone zet de eeuwenoude traditie van het volkse Theater voort, en dat sinds 1830. Een poppenspeler “Toone” wordt ingewijd door de vorige Toone. Hij leidt het theater en het poppenmuseum aan de Sint-Petronellagang, een goed verborgen Brusselse schat.

Nicolas Géal – Toone (het verkleinwoord van Antoine), de achtste naamdrager, leent zijn stem aan alle poppen en creëert de voorstellingen, onder meer door beroemde stukken uit het klassieke toneelrepertoire aan te passen.

De poppen zelf stammen uit de tijd dat Filips II van Spanje, zoon van Karel V, gehaat door de bevolking, de theaters liet sluiten uit vrees dat ze broeihaarden van verzet tegen zijn macht zouden worden. De Brusselaars vonden er toen niets anders op dan de toneelspelers te vervangen door "poesjenellen" in clandestiene theaters.
Bij de aanvang van de 19e eeuw zijn de Brusselse poppentheaters een bron van vertier voor volwassen uit bescheiden middens en oogsten ze een groot succes. Ze vestigen zich in de volkse wijken. Kenmerkend voor het poppentheater is de grote vrijheid van toonaard. Het zeer gevarieerde repertorium wordt ontleend aan volkslegenden, ridderverhalen, opera’s of zelfs aan religieuze of geschiedkundige werken die in feuilletons worden opgedeeld en zeer vrij geïnterpreteerd worden.
Het was toen een populaire vorm van opvoeding. Inderdaad, het ongeletterde volk kon zich geen opera of grote theaters veroorloven. Toch kon het gewone volk op de hoogte blijven van de culturele actualiteit via het theater.
Het Koninklijk Theater Toone is het enige traditionele Brusselse theater dat nog actief is. Antoine Genty, "Toone" genoemd, opende zijn "poesjenellenkelder" rond 1830. Tot in de jaren 1950 werden de voorstellingen uitsluitend in het Brussels Vloms gebracht, het Vlaamse dialect van Brussel.

Het is een Theater voor volwassenen, uniek in Europa, in een typische zolder met banken bekleedt met bonte kussens, vastgenageld in de ruwe houten planken.
Toone vertolkt al zijn personages. Dat betekent dat Toone zelf alle stemmen doet en de 6 poppenspelers de poppen bedienen. Men heeft dus 7 personen per voorstelling nodig:
Toone voor de stemmen
6 poppenspelers om de "poesjenellen" te bedienen.
De poppenspelers doen geen stemmen om praktische redenen: ze geven de poppen aan elkaar door in functie van de enscenering. Een poppenspeler bedient dus niet noodzakelijk dezelfde pop tijdens de hele voorstelling.

De programmatie is gebaseerd op grote toneelklassiekers zoals "Cyrano de Bergerac" van Edmond Rostand, "De Drie Musketiers" van Alexandre Dumas of stukken zoals "Romeo en Julia" van William Shakespeare en "Tijl Uilenspiegel" van Charles De Coster.
De stukken worden herbekeken en aangepast. U zult geen andere keuze hebben dan te lachen bij het bijwonen van de leuke, originele vertoning bestemt voor elk publiek.
Er is ook een werkplaats waar poppen worden vervaardigd, een bibliotheek en een poppenmuseum, waar de "marionetten op rust" hangen. Zij zijn de helden van het Theater Toone van toen en de fetisjpersonages die de poppenspelers van de hele wereld nauw aan het hart liggen.
José Géal – Toone VII – heeft de deuren van het Koninklijk Theater Toone opengesteld voor Europa door zijn voorstellingen aan te passen naar het Engels....maar ook naar het Spaans, het Italiaans en het Duits. Deze openheid van geest heeft meteen het Theater Toone naar Europa geprojecteerd … en naar de wereld.
Het Koninklijk Theater Toone in Brussel is een origineel en authentiek theater dat doordrenkt is van Brusselse geschiedenis en cultuur! Het Koninklijk Theater Toone is een Brusselse instelling, een vaste waarde, symbool voor stabiliteit en continuïteit in het culturele en folkloristische landschap van Brussel. Voor een nationaal en internationaal publiek Het enige Theater volgens de Brusselse traditie, dat nog actief is.
Het is Ideaal gelegen op een boogscheut van de Grote Markt in een oud huis uit 1696, kan men er proeven van de wortels van Brussel. In een van de duurste plekjes in hartje Brussel. Met gebouwen waarvan de binnen- en buitenkant geklasseerd is.
Zij behoren toe aan de overheid, binnen de perimeter van het Unesco-erfgoed van de Grote Markt.
Het enige volkstraditietheater in Brussel. Op het einde van de 19e eeuw waren er nog 45 Theaters in de Brusselse agglomeratie. Ze gingen teloor met de opkomst van de stomme film, gevolgd door de gesproken film en vooral door de televisie. Een rariteit dus in het Brusselse erfgoed.
We zijn een Theater voor volwassenen. Een marionet wordt vaak geassocieerd met de kindertijd. Een vertoningstraditie met marionetten voor volwassen is een zeldzaamheid. Velen komen met het hele gezin naar Toone. Daarom worden onze voorstellingen ook toegankelijk gemaakt voor kinderen. Er gebeurt helemaal niets wat niet deftig is, en geen vulgariteit valt te bespeuren. Het enige stuk uit ons repertoire dat we afraden voor kinderen is: "Lucrèce Borgia". Voor de kleinsten werken we aangepaste voorstellingen uit.
We stellen voor het authentiek Brusselse accent te laten ontdekken. Hier geen sprake van het commerciële Brussels dat men in reclame vindt. Onze voorstellingen "Beulemans" in het Frans bevatten enkele dialectische uitdrukkingen (Brussels Vloms) die echter niet beletten dat men het verhaal kan volgen. Franse toeschouwers op bezoek in Brussel of inwoners van de hoofdstad, zijn allemaal gebrand op authenticiteit. Onze voorstellingen in Brussels Vloms richten zich tot Nederlandstaligen.
Het is een internationaal gerenommeerd theater, gesteund door de Federatie Wallonië-Brussel (FWB).
Het KTT heeft ook een museum. Men kan er een typisch biertje proeven. Maar we zijn en blijven vooral een theater. We verdedigen onze erkenning als dusdanig.

Historisch en architecturaal belang van de omgeving en van de wijk

Het Koninklijk Theater Toone is gevestigd achterin de nauwe Schuddeveldgang
(nr.6), gekenmerkt door stutbogen en dubbele bogen die uniek zijn in Brussel.
Het gebouw, met ervoor een doorgang in de vorm van een korfboog, werd in de jaren 1970 grondig gerenoveerd door architect J. Rombaux.
Hij hergebruikte de oorspronkelijke elementen van het geraamte alsook de ankers die dateerden van deoorspronkelijke bouw in 1696.
Het gebouw dat plaats biedt aan het Koninklijk KTT en de Schuddeveldgang zijn
sinds 27 februari 1997 geklasseerd als “geheel”.
De wijk, doorgaans îlot sacré genoemd sinds de jaren 1960, ligt in de buurt van de
Grote Markt en bestaat uit heel dichte eilanden die getuigen van een stedelijke
organisatie uit de Middeleeuwen. Het oude gebouw behoort op zijn beurt tot de
zogenaamde “wederopbouwperiode” die volgde op het bombardement
van de stad in 1695.

"Toone et les marionnettes de Bruxelles"
De Andrée Longcheval et Luc Honorez.
Aux Editions Paul Legrain. 1984.

Vous pouvez consulter cet ouvrage gratuitement.
Téléchargement interdit.
Toute reproduction, en tout ou en partie, sous quelque forme que ce soit, est interdite sans l’autorisation préalable des auteurs.